Τι επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Περιβαλλοντικής Δράσης Ηλείας (ΠΕ.Δ.Η.)
Ερωτηματικά για το αν -και κατά πόσο- χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα για τον καθαρισμό οικοπέδων θέτει με ανακοίνωση της η Περιβαλλοντική Δράση Ηλείας (ΠΕ.Δ.Η.).
Πιο συγκεκριμένα ολόκληρο το περιεχόμενο της ανακοίνωσης αναφέρει τα εξής:
«Δεδομένης της έναρξης της θερινής περιόδου και μπροστά στον κίνδυνο πυρκαγιών που το παρελθόν έχει αποδείξει πόσο συχνές και καταστρεπτικές είναι για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, προκύπτει η επιτακτική ανάγκη της καθαρισμού ιδιωτικών αγροτεμαχίων και κήπων μέσα στους οικισμούς, πολύ κοντά στις οικίες και όχι μόνο. Είναι γνωστό πως οι Δήμοι έχουν ενημερώσει τους προέδρους των κοινοτήτων ακόμα και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι πρέπει να καθαρίζονται συχνά οι χώροι αυτοί, διαφορετικά οι ιδιοκτήτες θα πληρώνουν το ανάλογο πρόστιμο.
Με ποιο τρόπο όμως ενδείκνυται ο καθαρισμός του εκάστοτε οικοπέδου ή αγροτεμαχίου ;
Παρατηρείται αρκετές φορές το φαινόμενο οι ιδιοκτήτες τους, αντί να χρησιμοποιούν χορτοκοπτικά μηχανήματα για τον καθαρισμό τους, να προβαίνουν σε ψεκασμούς αυτών των χώρων με φυτοφάρμακα τύπου Roundup ή άλλων αγνώστου προέλευσης, αυθαίρετα, ανεξέλεγκτα και χωρίς καμιά ειδοποίηση των κατοίκων. Το αποτέλεσμα είναι να ψεκάζονται με τα δηλητήρια αυτά, κήποι και ιδιόκτητοι χώροι κοντά σε κατοικίες που κινούνται οι πολίτες, παίζουν τα παιδιά, κυκλοφορούν μικρά ζώα ή υπάρχουν λαχανόκηποι.
Ελαχιστοποιείται όμως ή ακόμα και απαγορεύεται η χρήση γεωργικών φαρμάκων εντός οικισμών και ειδικών περιοχών. Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Ν. 4036/2012 (άρθρο 12 της Οδηγίας 2009/128/ΕΚ) ως ειδικές περιοχές χαρακτηρίζονται αυτές που βρίσκονται κοντά σε κατοικίες εντός και εκτός σχεδίου πόλεως, οικισμού ή ζώνης, παιδικές χαρές, κατασκηνωτικοί χώροι και άλλες εγκαταστάσεις αναψυχής, σχολεία και εκπαιδευτήρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, αρχαιολογικοί και τουριστικοί χώροι, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, νοσοκομεία, ευαγή ιδρύματα, δημόσια πάρκα και χώροι αστικού πρασίνου. Στις παραπάνω περιοχές εφαρμόζονται κατά προτεραιότητα μέτρα βιολογικού ελέγχου και χρησιμοποιούνται γεωργικά φάρμακα χαμηλού κινδύνου. Ορίζονται επίσης συγκεκριμένες κατ’ ελάχιστον αποστάσεις μεταξύ ζώνης ψεκασμού γεωργικών φαρμάκων και ειδικής περιοχής (άρθρο 20, Ν. 4032/2020)
Η «Περιβαλλοντική Δράση Ηλείας» με το από 16-5-2025/125 έγγραφό της προς το Τμήμα Ποιοτικού, Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου & Φυτοπροστασίας της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής ΠΕ Ηλείας και προς το Τμήμα Περιβάλλοντος & Υδροοικονομίας της Δ/νσης Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού ΠΕ Ηλείας με κοινοποίηση προς το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας ΠΕ Ηλείας, τους Δήμους του νομού μας και τον Ιατρικό Σύλλογο Ηλείας, αναμένει απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα που αφορούν την υγεία του περιβάλλοντος, επομένως και των ανθρώπων:
Αξίζει να αναφερθεί, ότι υποχρέωση του επαγγελματία χρήστη γεωργικών φαρμάκων, πέραν της απαραίτητης κατοχής πιστοποιητικού γνώσεων ορθολογικής χρήσης γεωργικών φαρμάκων, είναι και η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας δημιουργίας ψεκαστικού νέφους και η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας έκθεσης ανθρώπων σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος. Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Ν.4032/2020 οφείλει να ενημερώνει εγγράφως τους κατοίκους, τους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους και τους προσωρινά διαμένοντες στην περιοχή όπου ενδέχεται να μετακινηθεί το ψεκαστικό νέφος και οι οποίοι ενδέχεται να εκτεθούν σ’αυτό, σαράντα οχτώ (48) ώρες πριν το χρόνο ψεκασμού. Η δε ενημέρωση των επαγγελματιών, ιδίως των μελισσοκόμων, των σαλιγκαροτρόφων και των κτηνοτρόφων απαιτείται να πραγματοποιείται επίσης εγγράφως από τον επαγγελματία χρήστη και να περιλαμβάνει πέραν του εκτιμώμενου χρόνου ψεκασμού, τη θέση της καλλιέργειας και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα με τα εικονογράμματα κινδύνου, και τις επιδράσεις στη δραστηριότητά τους που αναγράφονται επί της συσκευασίας.
Σύμφωνα με το άρθρο 19 του ίδιου νόμου, μεταξύ άλλων, η Συντονιστική Εθνική Αρχή (ΣΕΑ) συντάσσει διαδικασίες για:
– να δοθεί προτεραιότητα στη χρήση των γεωργικών φαρμάκων που δεν έχουν καταχωρηθεί ως επικίνδυνες ουσίες προτεραιότητας, όπως ορίζονται στον Ν. 3199/2003 (Α’280).
– να δοθεί προτεραιότητα στην υιοθέτηση τεχνικών εφαρμογής, όπως είναι η χρήση του εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων με χαμηλή διασπορά ψεκασμού, ειδικά στις καλλιέργειες κατακόρυφης ανάπτυξης όπως οι οπωρώνες και οι αμπελώνες.
Αναρωτιόμαστε αν είναι εφικτή για όλους η πρόσβαση στην ενημέρωση όσον αφορά τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση γεωργικών φαρμάκων για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, τους υπόγειους και επιφανειακούς υδατικούς πόρους, τους οργανισμούς μη στόχους (ιδίως πουλιά, ωφέλιμα έντομα, υδρόβιους οργανισμούς), τη χλωρίδα και την πανίδα των οικοσυστημάτων. Είναι ενημερωμένοι οι πολίτες για τη λήψη μέτρων άμβλυνσης που ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο ρύπανσης όσον αφορά την επιφανειακή και υπόγεια απορροή, όπως η δημιουργία ζωνών ασφαλείας και βλάστησης; Είναι τέλος ενημερωμένοι επαρκώς οι πολίτες για τα πολλαπλά οφέλη και τις δυνατότητες εφαρμογής της βιολογικής γεωργίας;»
Δ.Σ. της ΠΕ.Δ.Η.