Ακολουθήστε μας:
Πέμπτη, 11 Σεπτεμβρίου, 2025
Επικοινωνία
ΠΗΓΗ: elculture.gr
Η τέχνη είναι εμπιστοσύνη, είναι εκ φύσεως ταραχοποιό στοιχείο, είναι πεδίο ετερότητας και ο κινηματογράφος δίνει πρόσβαση ακριβώς στην ετερότητα. Αυτά γράφει στην «Υπόθεση σινεμά» ο Αλέν Μπεργκαλά, καθηγητής, πρώην αρχισυντάκτης των θρυλικών Cahiers du Cinema, σύμβουλος κινηματογράφου του Ζακ Λανγκ, σκηνοθέτης και θεωρητικός του κινηματογράφου. Κι εφόσον, κατά τα λεγόμενά του, η ενορχήστρωση της συνάντησης των παιδιών με τα κινηματογραφικά έργα είναι σοβαρότατη ευθύνη, τότε θα πρέπει να είναι πολύ χαρούμενος με τη συνάντηση που είδε να πραγματώνεται στο 25ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους, όπου ήταν φέτος καλεσμένος ως πρόεδρος της διεθνούς κριτικής επιτροπής.
Γιατί στο Φεστιβάλ Ολυμπίας όπως και στο Camera Zizanio, την ευρωπαϊκή συνάντηση νεανικής οπτικοακουστικής δημιουργίας, τα παιδιά είναι σε πρώτο πλάνο. Εκφράζονται ελεύθερα, συμμετέχουν σε εργαστήρια, σε κριτικές επιτροπές, κινηματογραφούν, σκηνοθετούν, γράφουν, παίρνουν συνεντεύξεις, παρουσιάζουν, παρακολουθούν ταινίες παιδιών και επαγγελματιών απ’ όλο τον κόσμο, με λίγα λόγια κάνουν αυτό που έλεγε ο Μπεργκαλά στο masterclass που έδωσε στον Πύργο:
Παίρνουν τον χρόνο τους στην αρχή παρατηρώντας γύρω τους και μετά ξεκινούν να δημιουργούν με τη δική τους βιωματική ματιά, χωρίς διδακτισμούς, χωρίς την επιβολή απόψεων από τους ενήλικες, αλλά σίγουρα με τη στήριξη και φροντίδα ανθρώπων που συνδυάζουν τον κινηματογράφο με την εκπαίδευση. Και τότε πολλά μαγικά συμβαίνουν..!
Παρότι δύσκολη χρονιά, είναι μια χρονιά αισιόδοξη για το φεστιβάλ. Μετά από τον εγκλεισμό της πανδημίας, φέτος υποδέχτηκε ξανά ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο. 10.000 θεατές παρακολούθησαν ταινίες στον Πύργο, στην Αμαλιάδα και στα γύρω μέρη, από μυθοπλασία μεγάλου και μικρού μήκους μέχρι animation και ντοκιμαντέρ, αφιερώματα και βέβαια ταινίες από τα ίδια τα παιδιά.
Επίσης το Φεστιβάλ πήρε στα χέρια του τις μακέτες για τον νέο χώρο που προορίζεται για στέγη του, το πρώην σταφιδεργοστάσιο του ΑΣΟ μέσα στην πόλη του Πύργου.
Όπως μας διαβεβαίωσε ο Βασίλης Γιαννόπουλος, αντιπεριφερειάρχης Ηλείας και πρόεδρος του φεστιβάλ, που έχει δουλέψει σκληρά για το έργο αυτό, πρόκειται να δημοπρατηθεί μέσα στο επόμενο εξάμηνο και περιλαμβάνει σύγχρονη κινηματογραφική αίθουσα 400 θέσεων, εκθεσιακό χώρο, κινηματογραφικό πλατό κατάλληλο για τις νέες μεθόδους γυρισμάτων, όπως τα virtual sets, όπου σε ελεύθερα διαστήματα θα μπορεί να φιλοξενεί θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις, επαγγελματικά στούντιο ηχογραφήσεων, μοντάζ και υποστηρικτικών χρήσεων κινηματογραφικής παραγωγής, ταινιοθήκη, γραφεία διοίκησης, χώρο εστίασης, αλλά και μικρή αμφιθεατρική αίθουσα 170 θέσεων που μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα ως χώρος μικρού κινηματογράφου της πόλης όλο τον χρόνο.
Γεμάτο φέτος ήταν το κινηματοθέατρο Απόλλων στον Πύργο με ανθρώπους κάθε ηλικίας σε ένα πρόγραμμα προβολών που διαρκούσε ως αργά το βράδυ. Με παρευρισκόμενους σκηνοθέτες από κάθε πιθανή χώρα, με συζητήσεις με το κοινό και βέβαια με την ομάδα των Zizanio Daily news στη σκηνή και στα θεωρεία να ξεσηκώνουν τον κόσμο με σπαρταριστά βίντεο μέσα από τον φακό τους.
Το τρέιλερ, μάλιστα, του φετινού Camera Zizanio δημιουργήθηκε από τρία ταλαντούχα παιδιά. Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ περιλάμβανε επίσης δεκάδες κινηματογραφικά εργαστήρια σε διάφορες πόλεις της Ηλείας πέρα από τον Πύργο.
Για πρώτη φορά μάλιστα τα παιδιά μπορούσαν να συμμετέχουν σε εργαστήριο ειδικών εφέ με green screen που είχε στηθεί στο Πάρκο Ξυστρή. Στο δε πολυεθνικό εργαστήριο κινηματογραφικής δημιουργίας Mythos Project, μια καινοτομία του Φεστιβάλ Ολυμπίας, που φέτος επικεντρώθηκε στα δικαιώματα των γυναικών, συμμετείχαν 100 παιδιά από 17 χώρες, γυρίζοντας 10 ταινίες σε 5 μέρες.
Η Αμαλιάδα φιλοξένησε μεταξύ άλλων το πρόγραμμα Kids and Docs. Highlights, η ουγγρική αντιπολεμική ταινία του ’48 “Κάποτε στην Ευρώπη“, την οποία εξασφάλισε το φεστιβάλ, καθώς και το “Αγγίζοντας το όνειρο” του Μουσικού Σχολείου Αλίμου, μία ταινία αλλά και συναυλία, που δημιουργήθηκε με τη συμμετοχή βλεπόντων και με προβλήματα όρασης μαθητών, και στην οποία καταγράφεται η καθημερινή τους συνύπαρξη στο «συμπεριληπτικό» σχολείο, αποτέλεσμα ενός συμπεριληπτικού κινηματογραφικού εργαστηρίου που πραγματοποίησε το Φεστιβάλ Ολυμπίας, στο πλαίσιο των ετήσιων εκπαιδευτικών του δράσεων με επικεφαλής τη σκηνοθέτρια Διονυσία Κοπανά.
Όπως μας είπε ο Παντελής Παντελόγλου, αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ολυμπίας: «Φέτος είχαμε μια κάποια ‘επιστροφή στην κανονικότητα’ και μας ενδιέφερε να γυρίσουμε επαρκώς στις αίθουσες και στη σχέση με τα παιδιά της περιοχής που είχε διαρραγεί. Καταφέραμε επίσης να έχουμε αρκετούς επισκέπτες από εξωτερικό, τόσο για κριτικές επιτροπές, όσο και δημιουργούς ταινιών, πράγμα που αποτελεί ένα κεφάλαιο για τη διοργάνωση.
Προσπαθούμε παράλληλα να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο κινούμενοι και στο επίπεδο της κινηματογραφικής βιομηχανίας κι έτσι π.χ. διοργανώσαμε μεταξύ άλλων συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση Παιδικού Κινηματογράφου για τον προγραμματισμό φεστιβάλ για παιδιά».
Το πρόγραμμα περιλάμβανε μεταξύ άλλων masterclass του βετεράνου διευθυντή φωτογραφίας Νίκου Καβουκίδη, δράσεις σε συνεργασία με το Σκασιαρχείο, καθώς και το 5ο Olympia Creative Ideas Pitching Lab για επαγγελματίες του κινηματογράφου που σχεδιάζουν μια ταινία μικρού μήκους για παιδιά και νέους.
Φέτος στο Pitching Lab, από τα πιο αγαπημένα, υποσχόμενα, αισιόδοξα κι ενδιαφέροντα κομμάτια του φεστιβάλ, υποβλήθηκαν 28 προτάσεις, εκ των οποίων παρουσιάστηκαν οι δέκα. Αυτό που παρατήρησα ήταν ότι οι νέοι/ες έκαναν άρτιες κι ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις, ξεκινώντας από μια δυνατή εισαγωγική ατάκα και κλείνοντας με κάποια στοιχεία και αναφορές σε βιώματα και συναισθήματά τους που σχετίστηκαν με τη δουλειά τους.
Επίσης, οι ευφημισμοί που ακούγονταν από τη γαλαρία μετά από κάθε παρουσίαση δεν προέρχονταν από φίλους και οικογένεια του καθενός, αλλά από τους υπόλοιπους διαγωνιζόμενους, γεγονός ενδεικτικό για το δέσιμο της ομάδας και τη συλλογικότητα με την οποία δούλεψαν.
Η κάμερα στο ύψος των ματιών των παιδιών, η αγαπημένη Camera Zizanio παρουσίασε φέτος 210 ταινίες από 31 χώρες, απονέμοντας βραβεία ανά ηλικιακή κατηγορία. Όπως μου είπε ο Μανώλης Μελισσουργός, συντονιστής του προγράμματος μαζί με τη Λητώ Θεοδοσίου, φέτος ήρθαν 80 άνθρωποι, από Καναδά μέχρι τη Θάσο και από Πορτογαλία μέχρι Ουκρανία – ένα παιδί που κατάφερε να βγάλει ειδική βίζα: «Οργανώσαμε πρώτη φορά ειδική προβολή για παιδιά νηπιαγωγείου, δεν είχαν πάει σινεμά, ενθουσιάστηκαν και στο τέλος φώναζαν ‘κι άλλο’ και ‘μπράβο’!
Είδαμε πολύ καλά ντοκιμαντέρ, με πολιτική σκέψη και ωραία ανάπτυξη. Λάβαμε συνολικά γύρω στις 1500 ταινίες. Στο ελληνικό τμήμα παίρνουμε όλες τις ταινίες που υποβάλλονται, αρκεί να είναι από νέους 4-20 ετών με διάρκεια έως 10΄ και χωρίς ρητορική μίσους. Αυτό έχει μια διαχειριστική δυσκολία, αλλά θέλουμε να είναι βήμα ανάδειξης όλων των προσπαθειών, όχι μια επιλογή των καλύτερων.
Φέτος καλέσαμε τις επιτροπές ενηλίκων του Φεστιβάλ Ολυμπίας στις προβολές του Κάμερα Ζιζάνιο, να δουν ταινίες των παιδιών, πράγμα πολύ σημαντικό». Ρωτώ τον Μελισσουργό, αν διέκριναν κάποιο κοινό χαρακτηριστικό στις φετινές συμμετοχές: «Υπάρχει μια αναζήτηση, η μετάβαση του τι κάνουμε μετά την πανδημία. Το πολιτικό στοιχείο ήταν αρκετά έντονο και μας άρεσε. Επίσης μιλούσαν για σχολικό εκφοβισμό, μοναξιά και κακοποίηση. Τα παιδιά δεν μιλούν όμως με σκοτεινό πέπλο αλλά φωτεινά, με αισιοδοξία. Δείχνουν τη σοβαρότητα του θέματος, αλλά με κινηματογραφική γλώσσα». Σε αυτό σίγουρα παίζουν ρόλο τα εργαστήρια που γίνονται εντός ή εκτός σχολείων με κινηματογραφιστές, αλλά όπως μαθαίνω παίζει ρόλο και το ΥouΤube, που με βίντεο δίνει οδηγίες στον καθένα για καλύτερες λήψεις και φωτισμό.
Όμως το Φεστιβάλ Ολυμπίας και η Κάμερα Ζιζάνιο δεν είναι μόνο μια εβδομάδα στον Πύργο. «Μες στη χρονιά ανοίγουμε ένα παράθυρο στον κόσμο με αποστολές παιδιών έξω με ταινίες, εργαστήρια, κριτικές επιτροπές. Πήγαμε σε φεστιβάλ, όπως στην Πλασένθια ή στη Δανία, όπου διακρίθηκαν ταινίες παιδιών, όπως το Imagine του Πάμπλο Σότο ή το life after crime του Αντώνη Κορδάτου. Συμμετείχαμε με ομάδα παιδιών σε δεκαπενθήμερα εργαστήρια στη Σουηδία και στην Ιρλανδία, κάναμε αποστολή στην Αυστρία ή στην Κροατία. Τα παιδιά είναι οι πρεσβευτές μας και φροντίζουμε να τα δικτυώσουμε, μέσω και του youth cinema network και να ταξιδεύουν όσο περισσότερο μπορούμε. Επικεντρώνουμε σε δράσεις που φέρνουν κόσμο πίσω στο σινεμά. Γιατί έχει αποδειχτεί ότι ο κόσμος έχει κορεστεί με τις πλατφόρμες».
Όπως συμπληρώνει και ο Κώστας Κορρές, υπεύθυνος εκπαιδευτικών προγραμμάτων: «Η κινηματογραφική εκπαίδευση ουσιαστικά επίσημα δεν υφίσταται στην Ελλάδα. Το φεστιβάλ Ολυμπίας την ξεκίνησε στα σχολεία και με την εμπειρία των φεστιβάλ απ’ όλο τον κόσμο και των πρότζεκτ έχει αποκτηθεί εμπειρία από τις καλύτερες παγκοσμίως.
Φέτος στο φεστιβάλ παρουσιάσαμε αποτελέσματα εκπαιδευτικών δράσεων, σε συνεργασία και με την Αναπτυξιακή Ολυμπίας ή το ΥΠΠΟ, όπως το ‘Ένα μύθο θα σας πω” με καταγραφή τοπικής ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς με 18 εργαστήρια σε απομακρυσμένες περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, απ’ όπου προέκυψαν ντοκιμαντέρ που είχαν μεγάλη απήχηση στον κόσμο και θα ταξιδέψουν και σε άλλα φεστιβάλ ή το πρότζεκτ ‘Μαύρος χρυσός’ με 3 ταινίες που κατέγραψαν την τοπική ιστορία της σταφίδας ή το ΕνCINEσθηση, το συμπεριληπτικό εργαστήριο που είδαμε με το Αγγίζοντας το όνειρο στην Αμαλιάδα. Άλλωστε, τη συμπερίληψη και αποδοχή όλων την κάνει το φεστιβάλ με κάθε τρόπο. Συχνότερα, τα παιδιά που το εκπαιδευτικό σύστημα θεωρεί κακούς μαθητές, βρίσκουν τον ρόλο τους, επειδή υπάρχει ελευθερία και συνεργασία, εκφράζονται και ουσιαστικά συμπεριλαμβάνονται. Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα κι αυτός είναι κι ο σκοπός του φεστιβάλ.
Όπως παρατηρεί ο κ. Παντελόγλου: «Υπάρχουν άλλες 51 εβδομάδες εκτός αυτής της μίας στον Πύργο, για να κάνουμε πράγματα. Το φεστιβάλ είναι ζωντανός οργανισμός. Ξεκινάμε από την υπάρχουσα παραγωγή, διερευνούμε και δεχόμαστε υποβολές, πρόκειται για μια δυναμική διαδικασία. Όπως λέει και ο Δημήτρης Σπύρου, όλα εξαρτώνται από την ταινία, όταν επιτυγχάνει καλλιτεχνικούς σκοπούς. Δεν ξεκινάμε αναζητώντας θεματικές, αλλά καλές ταινίες».
Και οι ταινίες ήταν και φέτος δυνατές και απολαυστικές. Η υπέροχη ταινία Η Τραβιάτα, τα αδέρφια μου κι εγώ του Yohan Manca (Γαλλία, 108′, 2021) απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας μεγάλου μήκους της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής, το βραβείο “#ThisisEU – ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΑΞΙΕΣ” και το βραβείο καλύτερης ταινίας μεγάλου μήκους της κριτικής επιτροπής παιδιών άνω των 13 ετών.
Στην ταινία, ο Νουρ, ένα 14χρονο αγόρι, ζει με τρία αδέλφια του σε μια εργατική κατοικία, υπό δύσκολες συνθήκες, κάνοντας κοινοτική εργασία για μικροπαραβάσεις. Τα παιδιά φροντίζουν σε βάρδιες τη μητέρα τους, η οποία βρίσκεται σε κώμα. Η μητέρα τους λάτρευε την Ιταλική Όπερα, γι’ αυτό και ο Νουρ της βάζει να ακούει τέτοια μουσική, με την οποία σταδιακά παθιάζεται και ο ίδιος. Όταν συναντά μια σοπράνο που διδάσκει καλοκαιρινά μαθήματα, αρχίζει να ονειρεύεται μία διαφορετική ζωή.
Το βραβείο σκηνοθεσίας κέρδισε το Λευκό κτήριο του Kavich Neang (Καμπότζη-Γαλλία-Κίνα-Κατάρ, 90′, 2021), ενώ το βραβείο σεναρίου απέσπασε η ταινία Μια δεύτερη ζωή του Anis Lassoued (Τυνησία, 93′, 2021), που κέρδισε επίσης τα βραβεία του Διεθνούς Κέντρου Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους, της Βουλής των Ελλήνων “Ανθρώπινες αξίες” και της ΟΚΛΕ.
Το βραβείο καλύτερης ταινίας ντοκιμαντέρ μεγάλους μήκους απέσπασε το ‘Τέλος χρόνου’ του Λουκά Παλαιοκρασσά (Ελλάδα, 74′, 2022).
Με τη ευκαιρία των 25 χρόνων Φεστιβάλ Ολυμπίας, ο Νίκος Θεοδοσίου έστησε στον Πύργο μια μίνι αναδρομική έκθεση με φωτογραφίες και αφίσες από τα πρώτα χρόνια μέχρι σήμερα, καθώς και συλλεκτικά κινηματογραφικά αντικείμενα και μηχανές. Ο ίδιος κυκλοφόρησε άλλωστε μόλις το βιβλίο “Από τον Θεόφιλο στην κονταμπάντα – τέσσερις ιστορίες για τον κινηματογράφο” (εκδόσεις «Σκασιαρχείο») με ιστορίες τεσσάρων παιδιών, όπως του τις διηγήθηκαν ως ενήλικες πλέον, τα οποία άφησαν το άβολο κάθισμα του θεατή και πήραν θέση πίσω από τη μηχανή προβολής. Πρόκειται για πραγματικές ιστορίες που μοιάζουν με παραμύθι.
Ιστορίες για τη μεγάλη οθόνη που τρέχουν παράλληλα με μεγάλα ιστορικά γεγονότα, όπως τη Μικρασιατική Καταστροφή και το τεράστιο προσφυγικό κύμα, την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τη Χούντα των Συνταγματαρχών. Με τις ιστορίες και το γλωσσάρι, το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει και ένα χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο. Τέλος, το θρυλικό βιβλίο του Αλέν Μπεργκαλά “Υπόθεση σινεμά” κυκλοφορεί στη σειρά Εκπαιδευτικά κείμενα του Φεστιβάλ Ολυμπίας.
